Japonya'nın 1. Dünya Savaşına Katılması

Avrupa devletlerinin birbirine girmesi ve büyük bir buhran içine
yuvarlanmaları, tabiatiyle Uzakdoğu ile ilgilerini zayıflatıyordu. Japonya
Asya'daki yayılmasını hızlandırmak ve genişletmek için bunu
iyi bir fırsat olarak gördü. 15 Ağustos 1914 de Almanyaya bir nota
vererek Çin Denizindeki donanmasını geri çekmesini ve 15 Eylülden
önce de Kiaochow'u kendisine teslim etmesini istedi. Japonya
Almanya'dan 1895 in intikamını alıyordu. Rusya'dan intikamını 1905
de almıştı.
Almanya Japonya'nın bu isteğine cevap vermeyince, 23 Ağustosta
Almanyaya savaş ilan etti ve Shantung yarımadasına asker çıkararak
7 Kasımda bütün Shantung yarımadası ile Kiaochow'u ele
geçirdi. Öte yandan Japon donanması Pasifikteki Alman sömürgeleri
olan Caroline, Marianne ve Marshall adalarını işgal etti. Bu suretle
Japonya 1914 Kasımında savaşını bitirmiş oldu.Japonya bununla da yetinmiyerek, Ocak 1915 de Çin'e verdiği
bir notada, 21 tane istekte bulundu ki, bu istekler Çin'i Japonya'nın
himayesi altına koyacak mahiyetteydi. Amerika'nın müdahalesi ile
Japonya bu isteklerini hafiflettiyse de, Mayıs 1915 de Çinle yaptığı
bir anlaşma ile bu memlekette birçok imtiyazlar elde etti.
1916 Temmuzunda Rusya, 1917 Şubatında İngiltere ve 1917
Martında da Fransa ile yaptığı anlaşmalarla bütün bu kazançlarını
bu devletlere de tanıttı. Nisan 1917 de Birleşik Amerika da savaşa
katılınca, 1917 Kasımında Birleşik Amerika ile de bir anlaşma yapıp,
Açık Kapı prensibine saygı göstermesine karşılık, Çin'de "özel
menfaatleri" bulunduğunu bu devlete de kabul ettirdi.
Birinci Dünya Savaşının yarattığı fırsat, Japonya'nın iştahını
kamçılamış ve Çin üzerindeki faaliyetine hız vermişti.
C) Savaş Durumu
Kara kuvvetleri bakımından Merkezi Devletler (Almanya ve
Avusturya-Macaristan) savaşa daha kuvvetli bir şekilde katıldılar.
Her ne kadar Merkezi Devletlerin 150 tümen askerine karşılık, İtilaf
Devletlerinin 170 tümeni var idiyse de, kara silahları ve özellikle
topçu bakımından Merkezi Devletler çok üstün durumdaydı.
Buna karşılık, denizlerde İtilaf Devletleri ve hatta tek başına İngiltere
bile çok üstün durumdaydı.
Almanya ve Avusturya'nın iki cepheli savaş yapmaları da İtilaf
Devletlerine bir avantaj sağlamaktaydı. Almanya iki cepheli bir savaşı
çok daha önceden düşündüğünden, planlarını buna göre hazırlamıştı.
Bu planlar 1900 yılında Alman Genelkurmay Başkanı Schlieffen
tarafından hazırlanmıştı. Buna göre, Rusya'nın demiryollarının
azlığı ve yüzölçümünün genişliğİ sebebiyle, Rusya'nın seferberliği
uzun sürecekti. Bunun için, Almanya ilk önce asıl büyük kuvvetiyle
Fransaya yüklenecek ve bu devleti 6 haftada yendikten sonra, Rusyaya
dönecek ve onu yere serecekti. Bu 6 haftalık süre içinde Avusturya
da Rusyayı oyalıyabilirdi.
Lakin savaş başladıktan sonra bu planı gerçekleştirmek mümkün
olmadı. Zira Fransa ile Rusya da planlarını buna göre hazırlamışlar
ve Almanya'nın önce Fransa üzerine yürüyeceğini hesaplamışlardı.
Bu sebeple, onların planlarına göre de Rusya üç hafta içinde
seferberliğini tamamlıyacaktı.
Alman orduları Belçikaya girdikten sonra Fransaya sarktı. Fransız
ordularının yapmak istedikleri bir iki taarruz teşebbüsü sonuç
vermeyince, Fransızlar Ağustos sonlarından itibaren çekilmeye başladılar
ve Paris'in kuzeyinde bulunan Marne nehri üzerinde kuvvetli
bir savunma hattı kurdular. Almanlar bu hattı yarmak ve Paris'e girmek
için 6-9 Eylül arasında üç gün şiddetli taarruzlarda bulundularsa
da, Marne cephesini yaramadılar ve taarruzu durdurdular. Schlieffen
planı başarısızlığa uğramış oluyordu.
Bu karşılık Almanlar Doğu cephesine ve Ruslara döndüler. Ağustos
1914 sonunda Hindenburg komutasındaki Alman orduları Tannenberg'de
ve Eylül sonunda da Mazurya bataklıklarında (Polonya'da)
Rusları iki defa ağır yenilgilere uğrattılar.
Avusturyaya gelince, iyi bir savaş yapamadı. Avusturya orduları
ilk önce Belgrad'ı ele geçirdilerse de, bu Sırpların milli duygularını
kamçıladığı için savaşa büyük bir hırsla devam ettiler ve Belgrad'ı
tekrar geri aldılar.
Avusturyalılar Ruslar karşısında da yenildiler ve Galiçya Rusların
eline geçti.
Deniz muharebelerine gelince: Savaş çıktığı zaman Alman donanmasının
bir kısmı açık denizlerde bulunuyordu. Bunlardan Güney
Amerika'nın batı kıyılarında bulunan Alman gemileri ile İngiliz donanması
arasında iki savaş oldu. Birincisi Kasım ayında Coronel
muharebesi olup, bunu Almanlar kazandı. Aralık ayında yapılan
Falkland muharebesinde ise Alman donanması 6 gemi kaybetti. Denizlerde
İngiltere hakimdi.