VBScript

Bu kitapçıktaki örneklerimizi VBScript diliyle yazacağımıza göre, önce hızlı bir VBScript
kursu görsek iyi olur. Visual Basic dilini biliyorsanız, VBScript biliyorsunuz sayılır. VBScript,
güçlü bir dildir; ancak Netscape firmasının hiç bir zaman Browser’ında istemci tarafında
çalıştırılabilecek diller arasında kabul etmemesi sebebiyle VBScript, Web’in istemci tarafında
kendisinden bekleneni yapamadı. MS’un Browser’ı Internet Explorer ise VBScript ile
yazacağınız İstemci-Tarafı kodları okuyabilir ve icra edebilir.

Ne var ki ASP kodlarımız hiç bir zaman ziyaretçinin Browser’ının yüzünü göremeyeceği ve
sadece Server’da çalışacağı için Server’da VBScript desteği bulunduğu sürece, ASP
sayfalarınızı VBScript ile yazabilirsiniz. Bir Server’da ASP desteği varsa, VBScript desteği de
var demektir.
VBScript’in hemen hemen bütün komutlarını ve yöntemlerini ASP’de kullanabilirsiniz. Ancak
bunun bir kaç kısıtlaması vardır. VB veya VBScript’e ASP dışında aşina iseniz, mesaj kutusu
(MsgBox) ve girdi kutusu (InputBox) aracılığı ile programlarınıza kullanıcının bilgi girmesini
sağlayabileceğinizi biliyorsunuz demektir. Bu iki komutu ASP içindeki VBScript kodunda
kullanamayız. Ayrıca ASP teknolojisi zaten VBScript’in bütün komutlarını ve deyimlerini
kullanmanızı da gerekli kılmayacaktır. Göreceksiniz ki, mükemmel ASP sayfaları oluşturmak
için bile bir avuç VBScript komutu kullanacağız.
ASP sayfalarımızdaki HTML kodları ile VBScript (veya diğer Script dillerinin) kodlarını
birbirinden ayırmamız gerekir. Bu ASP.DLL’ye, HTML’in nerede bittiğini, Script diliyle
yazılmış kodun nerede başladığını gösterebilmemiz için gerekli. Bunu sağlamak için Script
diliyle yazılmış herşeyi “<%” ve “%>” işaretleri arasına alırız. ASP.DLL bu işaretleri görünce,
içindekileri “yazmak” yerine “yapar.” Bir ASP sayfanızda HTML’in klasik “<” ve “>”
işaretleri arasındaki unsurlar, ASP.DLL tarafından ziyaretçiye gönderilecek olan sayfaya aynen
aktarılır; ancak “<%” ve “%>” arasındaki herşey, başta belirttiğiniz LANGUAGE etiketinde
yazılı Script dilinin yorumlayıcısına verilir; yorumlatılarak, gereği yerine getirilir.
“<%” ve “%>” işaretlerine “sınırlayıcı” denir. Sınırlayıcının içinde bir veya daha çok satır kod
bulunabilir. Sınırlayıcılar ve içindeki Script, HTML etiketlerinin içinde veya dışında yer
alabilir. Sınırlayıcının içindeki kodlarımızı açıklamak için koyacağımız yorum satırlarının
başına tek tırnak işareti (') koyarız. İşte bu kuralları uyguladığımız bir ASP sayfası örneği:
<% @LANGUAGE=VBscript %>
<html>
<head>
<title>Hoşgeldiniz!</title>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=ISO-8859-9">
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1254">
</head>
<body>
ACTIVE SERVER
<center>
<%
' Yazı tipi boyutunu tutacağımız bir değişken tanımlayalım
Dim fontBoyut
%>
<%
' yazı tipi boyutunu 1'den 7'ye kadar değiştirelim
For fontBoyut = 1 To 7
%>
<font size = <%=fontBoyut%>>
Hoşgeldiniz!<br>
<% Next %>
</center>
<h3>Bugün <% =WeekdayName(Weekday(Date)) %>, <% = Date %>.
Şu anda Server'da saat: <% = Time %>.<p>
</h3>
</body>
</html>
Burada sınırlayıcı arasında tek veya çok satırlı VBScript kodları ile başında tek tırnak olan icra
edilmeyen, yorum satırlarını görüyorsunuz. HTML etiketinin içine gömülmüş VBScript kodu
ise HTML’in <FONT> etiketinde yer alıyor: <font size = <%=fontBoyut%>>. Burada
karşılaştığımız “<%=” ifadesi, ASP’ye, “Bu değişkenin değerini bul ve tam buraya yaz!”
dememizi sağlıyor. Bu ifade daha sonra yakından ele alacağımız Response.Write metodunun
kısaltılmış halidir. HTML etiketinin içine yazdığımız VBScript bölümünün kendi sınırlayıcı
işaretlerinin yine de kullanıldığına dikkat edin.
<asp0007.tif>
Bir iki yazım kuralı
VBScript komutları, anahtar kelimeleri ve değişken adlarının büyük harf-küçük harf olması
önemli değildir. Yani yukarıdaki ifadelerden birini şu biçimlerden birinde yazabilirdik;
kodumuz yine de çalışırdı:
For fontBoyut = 1 To 7
FOR FONTBOYUT = 1 TO 7
for fontboyut = 1 to 7
Fakat... Bu demek değildir ki, VBScript ile kodlamanın kendi gelenekleri yok! VBScript’çiler
genellikle komutların birinci harfini büyük yaparlar: For gibi. Değişken adlarında ise kendinize
anlamlı gelen bir biçim tutturabilir ve öyle devam edebilirsiniz.
Eğer bir kod satırı çok uzun geliyor ve daha sonra anlaşılması imkansız derecede uzuyorsa, bu
satırı alt çizgi (_) ile aşağı satırda devam ettirebilirsiniz. Örnek:
<%
If degisken1 > 1 And _
değisken1 < 10 Then
%>
Değişkenler
Programcılıkta işlemlerimizi değişkenlerle yaparız. değişkeni bir kap gibi düşünebilirsiniz.
Sözgelimi “Gün,” değişkenin adı ise bu değişkenin değeri Pazar, Pazartesi, Salı, vd., olabilir.
Her değişken, türüne göre, ya bir ya da daha fazla değer tutar. Adından da anlaşılacağı gibi
değişkenin değeri değişir! Bu değişikliği biz yapabiliriz; programın kendisi yapabilir.
VBScript’te, bir çok başka bilgisayar programlama dilinden farklı olarak değişkenlerin
tanımlanması veya “beyan edilmesi,” “boyutlandırılması” gerekmez. Belirtilmemiş, önceden
tanımlanmamış bir değişkene değer atamaya kalkarsanız, VBScript bunu mükemmel şekilde
kabul eder. Fakat bu kötü bir programcılıktır. İyi programcılık değişkenlerin önceden beyan
edilmesini gerektirir. Bunu DIM komutuyla yaparız. DIM, Dimension (boyutlandır)
kelimesinden kısaltılmıştır. Pek akıllıca görünmese de bu komut, bilgisayarın değişken yeri
olarak bir bellek alanının boyutunu belirtmesini sağlar. Örnekler:
<%
DIM Gun, Ay, Ogrenci, Not
Gun = “Pazartesi”
Ay = “Ocak”
Ogrenci = “Necip”
Not = 5
%>
Şimdi burada Gun, Ay, Ogrenci, Not adıyla dört değişken oluşturduğumuzu ve bunlara
sırasıyla “Pazartesi,” “Ocak,” “Necip” ve “5” değerlerini atadığımızı görüyorsunuz. Bu
noktada VBScript yorumlayıcısına sorsanız, “Peki, söyle bakalım, Gun değişkeninin değeri
nedir?” diye, yorumlayıcı size “Bunu bilmeyecek ne var? Elbette Pazartesi’dir!” derdi. Belki
bu noktada siz de kendi kendinize “Pazartesi, Ocak ve Necip kelimeleri tırnak içinde iken,
acaba 5 rakamı neden tırnak içinde değil?” diye soruyorsunuz. Güzel soru. Ama cevabı için
biraz bekleyeceksiniz.
Değişken isimleri, mutlaka harfle başlamalıdır; içinde noktalama işaretleri bulunamaz ve
uzunluğu 255 karakteri geçemez.
////////////////KUTU////////////

Açık bilgi paylsım alanı

VBScript

Yorum Gönder

Popüler Filmler

Blog Arşivi

Etiketler

Kötüye Kullanım Bildir

Hakkımda