Türkiye'de Akar Sular ve Barajlar Akarsu: Yağışlarla yeryüzüne inen, kaynaklardan çıkarak bir yatakta eğim doğrultusunda akan, göl, ova veya denizlerde son bulan sulardır.
a) Akarsu havzası: Akarsuyun tüm kollarıyla beraber su topladığı bölgeye denir. Akarsular, topladıkları suları denize ulaştırıyorlarsa bu tür akarsuların havzası açık havzadır. Eğer akarsular topladıkları suları denize ulaştıramıyorlarsa iç göl veya ovaya boşaltıyorlarsa bu akarsuların havzaları kapalı havzadır.
-Açık Havzalar
Karadeniz: Doğudan batıya doğru Çoruh, Yeşilırmak, Kızılırmak, Yenice ve Sakarya.
Marmara: Susurluk Çayı, Meriç.
Ege: Kuzeyden güneye doğru Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes.
Akdeniz: Batıdan doğuya Aksu, Manavgat, Dalaman, Göksu, Seyhan, Ceyhan ve Asi.
Basra Körfezi: Dicle, Fırat akarsulardır. -Kapalı Havzalar
NOT: Türkiye'de kapalı havzalar yoğun olarak İç Anadolu Bölgesi'nde toplanmıştır.
Bunun nedenleri;
•Etrafının yüksek sıradağlarla çevrili olması
•Bölgedeki akarsuları besleyen kaynak ve yağışların yetersiz olmasıdır.
İç Anadolu'da: Tuz Gölü, Akşehir ve Eber Gölü.
Akdeniz'de: Göller Yöresi. Doğu Anadolu'da: Van Gölü ve Kura, Araş nehirleridir.
B) TÜRKİYE AKARSULARININ GENEL ÖZELLİKLERİ
• Rejimleri düzensizdir.
• Taşıdıkları su miktarları (debi) düşüktür.
• Yatak eğimleri fazladır. Bunun sonucunda;
- Taşımacılığa uygun değildir.
- Bol alüvyon taşırlar.
- Denge profiline ulaşmamıştır.
- Akış hızları yüksektir.
- Hidroelektrik (enerji) potansiyelleri yüksektir.
- Boyları kısadır.
C) AKARSULARIMIZ VE ÜZERLERİNDE KURULAN BARAJLAR
Akarsularımız üzerindeki barajlar;
- Sulama
- İçme suyu temini
- Elektrik üretmek
- Erozyon ve taşkınları önlemek amacıyla kurulmuştur.
- Kızılırmak üzerinde: Hirfanlı, Kesikköpıü, Altınkaya
- Yeşilırmak üzerinde: Almus, Hasan Uğurlu, Suat Uğurlu
- Sakarya üzerinde: Sarıyar, Gökçekaya, Çubuk I, Çubuk II
- Gediz üzerinde: Demirköprü
- Büyük Menderes üzerinde: Kemer, Adıgüzel
-Manavgat üzerinde: Oymapınar
- Seyhan üzerinde: Seyhan
- Ceyhan üzerinde: Aslantaş, Kartalkaya, Berke
- Fırat üzerinde: Atatürk, Karakaya, Keban
- Dicle üzerinde: Devegeçidi, Kralkızı, llısu. Batman
Yorum Gönder