19'uncu Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu 1820-1936 Devresi: Atatürk'ün Denge Politikası

19'uncu Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu 1820-1936 Devresi: Atatürk'ün Denge Politikası
Bu devre Milli Mücadele ile başlayan ATATÜRK devresidir. Atatürk,
19 Mayıs 1919'da Milli Mücadeleyi başlattığı zaman son derece
olumsuz şartlar, içinde bulunuyordu. Bir defa, memleketin her tarafı,
İ'inci Dünya Savaşının galip büyük devletleri tarafından işgal, edilmiş idi.
Yeni bir Türk devletinin kurulabilmesi için, mücadelenin, herşeyden
önce bu büyük devletlere karşı yürütülmesi gerekiyordu. Bu işgalin
üstüne, İngiltere tarafından silahlandırılan ve kışkırtılan Yunanistanda,
galip devletlerln bir maşası olarak Anadolu'ya saldırmıştı. Bu saldırının
ters-yüz edilmesi ancak silah gücü ile mümkün olabilirdi. Halbuki
Türk Milleti ve Türk askeri sekiz yıldan beri savaştan savaşa
koşmuştu. 1911-12'de İtalya ile Trablusgarp savaşını, 1912-13'te dört
Balkan devletiyle (Sırbistan, Karadağ, Bulgaristan, Yunanistan) Balkan
Savaşlarını yapmış ve arkasından 1914-18 İ'inci Dünya Savaşına girmişti.
İ'inci Dünya Savaşında Türk Milleti, Kafkaslar, Irak, Kanal Cephesi
ve Çanakkale olmak üzere 4 cephede savaştı. Bu yetmiyormuş
gibi, Avusturyanın Rusya cephesine de (Galiçya cephesi) asker göndermişti.
Savaş sona erdiğinde Türk Milleti sekiz yıllık bir yorgunluğun
içindeydi. Üstelik, galip devletler Osmanlı Devletinin bütün askerini
silahsızlandırmıştı. Ankara Hükümetinin elinde, Kazım Karabekir
Paşa'nın komuta ettiği az bir kuvvet vardı.
Bu şartlar içinde, yeni Türk devletinin kurulabilmesi için başta
İngiltere olmak üzere, galip büyük devletlere karşı yapılacak silahlı
bir mücadelede dışarıdan bir yardım alınması zorunlu idi. Atatürk bu
durumda dayanabileceği yeni bir kuvvet olarak, 1917 Bolşevik İhtilalinden
sonra kurulan Sovyet rejimini gördü. Çünkü bu sırada, yeni
Sovyet rejimi de Milli Mücadelenin şartları içinde bulunuyordu. Bolşevik
İhtilalinden sonra Batılı devletler, yeni Sovyet rejimini yıkmak
için çeşitli mücadele yollarına başvurmuşlardı. Kısacası, gerek Milli
Mücadele, gerekse Sovyet Rusya aynı düşmana karşı mücadele etmekteydiler.
Atatürk'ün "avamili tabliyeden mütehassil" (tabii şartlardan
doğan) dostluk dediği, Türk-Sovyet dostluğu ve yakınlaşması
1920 yılından itibaren bu şekilde başladı. Yani Atatürk, Batıya ve
özellikle İngiltere'ye karşı Sovyet Rusya'ya dayanma yoluna bu sebeplerle
girmiştir.
Milli Mücadele başarıya ulaşıp, Lozan Barışından sonra kurulan
yeni Türkiye Cumhuriyeti Devleti, 1923'ten sonra da Batılılarla normal
münasebetler düzeni içine giremedi. Çünkü, Batılılar Yeni Türkiye
gerçeğini kolay kabul etmediler ve 1930 yılına kadar, özellikle İngiltere
ve Fransa ile münasebetler, zaman zaman şiddetli safhalardan
geçti. Türkiye'nin Batılılarla münasebetleri böyle bozuk gittiği sürece,
Sovyet Rusya Türk dış politikasının temel dayanağı olmakta devam
etti. Lakin 1936'dan itibaren durum değişmeye başladı.